Bạn có biết?
Người tiêu dùng Mỹ dự kiến sẽ chi 122 triệu đô la cho các sản phẩm collagen vào năm 2018.
Trong nhiều thế kỷ, phụ nữ Trung Quốc đã xem collagen như một loại thần dược, thường xuyên ăn các thực phẩm như làn da lừa với hy vọng giúp làn da tàn úa trở nên láng mịn và bảo vệ khớp khỏi bị lão hóa. Ở Mỹ, collagen trở nên nổi tiếng nhất trong những năm 1980 như một chất tiêm làm đầy đắt tiền cho đôi môi đầy đặn và làm mở nếp nhăn. Nhưng chỉ trong những năm gần đây, khi các công ty có những cách ngon miệng hơn để đưa chất này vào cơ thể (bao gồm viên nhai hương trái cây, bột hương vani và viên nang dễ uống) thì collagen ăn được mới bắt đầu trở nên phổ biến.
Năm 2018, nhờ một phần nhỏ của các bằng chứng đang ngày càng tăng gợi ý rằng chất này có thể cải thiện làn da, giảm các triệu chứng viêm khớp, thúc đẩy liên vết thương, và chống teo cơ, người tiêu dùng Mỹ dự kiến chi 122 triệu USD cho các sản phẩm collagen. Theo công ty nghiên cứu thị trường Nutrition Business Journal, con số này tăng 30% so với năm ngoái.
Nhưng khi trở nên phổ biến hơn, đã có những câu hỏi về hiệu quả và những lo ngại về sự an toàn của sản phẩm này.
BS. Mark Moyad, giám đốc chương trình thuốc bổ sung và thay thế tại Trung tâm Y tế Đại học Michigan, nói: "Đây chắc chắn là một trong ba sản phẩm hàng đầu mà mọi người hay hỏi. Đây cũng là một trong những sản phẩm gây nhiều tranh cãi nhất."
Giá đỡ cho cơ thể
Collagen – một protein gắn kết các mô – thường được gọi là khung đỡ của cơ thể.
Collagen chiếm khoảng 75% trọng lượng khô của da, cung cấp mối khối chất để giữ cho da đầy đặn và không có nếp nhăn. Nó cũng giàu trong các axit amin proline và glycine, mà bạn cần để duy trì và sửa chữa gân, xương và khớp.
Khi chúng ta già đi, tốc độ giáng hóa collagen sẽ nhanh hơn tốc độc thay thế.
Collagen tiêm không còn được ưa chuộng trong chăm sóc da y tế, vì nó không kéo dài như các chất làm đầy khác và có xu hướng gây phản ứng dị ứng. Và khi đưa vào da, nó không được hấp thu tốt và không phải lúc nào cũng phát huy tác dụng.
Vài năm trước đây, nhiều người tỏ ra hoài nghi về việc ăn collagen có thể khiến cho da trông trẻ trung hơn. Tuy nhiên trong vài năm qua đã có một số nghiên cứu ấn tượng cho thấy collagen ăn/uống thực sự có thể tác động đến vẻ ngoài của da.
Một nghiên cứu năm 2014 gồm 69 phụ nữ tuổi từ 35 đến 55 cho thấy những người uống 2,5 hoặc 5g collagen mỗi ngày trong 8 tuần biểu hiện sự cải thiện nhiều về độ đàn hồi của da, so với những người không dùng.
Khoa học còn rất non trẻ.
Một nghiên cứu khác cho thấy phụ nữ ăn mỗi ngày 1g collagen bổ sung chiết xuất từ gà trong 12 tuần ít khô da hơn 76%, ít nếp nhăn thấy được hơn 12%, lưu thông máu ở da tốt hơn, và lượng collagen cao hơn 6%.
Tuy nhiên Moyad, tác giả cuốn The Supplement Handbook: A Trusted Expert’s Guide to What Works and What’s Worthless for More Than 100 Conditions, cho biết nhiều nghiên cứu về collagen cho đến nay đều nhỏ và ít nhất được tài trợ phần nào bởi ngành công nghiệp này.
"Khoa học thực sự còn rất non trẻ", ông nói. "Có rất nhiều xung đột lợi ích, và không đủ kiểm soát chất lượng."
Nhưng ông cũng tin rằng sản phẩm này có thể có triển vọng.
Một số bác sĩ da liễu khác thì đặt câu hỏi về hiệu quả.
BS chuyên khoa da liễu Lauren Eckert Ploch cho rằng axít dạ dày sẽ phá vỡ các protein collagen mà bạn ăn trước khi chúng đến được da. "Rất khó có ai nhìn thấy lợi ích từ sản phẩm này".
Nhưng dưới góc độ là một nguồn protein đơn thuần, thì collagen là một chất tốt, chứa nhiều protein trong mỗi calo hơn so với các nguồn khác trong khi chứa ít natri và đường. Và Moyad tìm thấy bằng chứng gợi ý rằng nó có thể cải thiện thành phần cơ thể, sức khỏe khớp, và tốc độ liền vết thương.
Một nghiên cứu gần đây trên 53 nam giới cao tuổi bị sarcopenia – teo cơ do tuổi già – thấy rằng những người bổ sung 15g collagen hàng ngày, ngoài việc nâng tạ ba lần mỗi tuần trong 3 tháng, tăng cơ nhiều hơn đáng kể và mất nhiều mỡ hơn hơn những người chỉ nâng tạ.
Một nghiên cứu khác gồm 89 bệnh nhân phải điều trị lâu dài do loét nằm cho thấy những người dùng collagen bổ sung ba lần mỗi ngày trong 8 tuần liền vết thương nhanh gấp đôi.
Và, tuy các nghiên cứu còn chưa thống nhất, một số nghiên cứu đã cho thấy collagen bổ sung giúp ích cho đau do viêm khớp và đau khớp do chơi thể thao.
Vẫn còn những hoài nghi
Nói gì thì nói, các bác sĩ đều có những băn khoăn lo ngại.
BS. Moyad nói: “Chúng ta đang nói về những bộ phận của cá, gà, lợn và bò, và những bộ phận này có xu hướng hoạt động như những miếng bọt biển hút các chất gây ô nhiễm và kim loại nặng".
Mặc dù có rất ít bằng chứng gợi ý rằng các chất bổ sung collagen có thể dẫn tới nhiễm kim loại nặng, nhưng nhiều công ty sản xuất collagen bổ sung – nhận thức được những mối quan tâm này – đã bắt đầu quảng cáo cách kiểm nghiệm kim loại nặng và giữ chúng ở mức tối thiểu.
Trang web của Great Lakes Gelatin cho biết: "Tại thời điểm sản xuất, việc kiểm nghiệm kim loại nặng được tiến hành và sản phẩm chỉ được chấp thuận cho người tiêu dùng sau khi vượt qua tất cả những kiểm nghiệm này. Công ty cho biết giới hạn asen của họ thấp hơn tiêu chuẩn của chính phủ.
Trong khi đó, nhiều bác sĩ da liễu và nhóm người tiêu dùng cũng cho biết họ lo ngại rằng móng, da và mô thần kinh – đặc biệt là từ bò – có thể mang đến những bệnh như bệnh bò điên.
Năm 2016, FDA đã cấm sử dụng một số bộ phận của bò trong chế phẩm bổ sung ăn uống để "nhằm vào nguy cơ tiềm ẩn" của bệnh bò điên. FDA đã loại gelatin – nguồn collagen chủ chốt – ra khỏi lệnh cấm này "miễn là nó được sản xuất bằng các biện pháp cụ thể trong ngành".
BS. Duffy MacKay, thuộc tổ chức Council for Responsible Nutrition, gọi collagen là một trong những thành phần "mũ trắng yêu thích " của ngành công nghiệp này.
"Đây không phải là một thành phần “vớ vẩn” thỉnh thoảng xuất hiện ở đâu đó. Nó có cơ sở khoa học, và các công ty trong lĩnh vực này là có uy tín và đã có mặt trong thời gian dài."
Ông cho biết không có bằng chứng nào cho thấy kim loại nặng là vấn đề trong chất bổ sung collagen hơn so với các chất bổ sung khác, và cả chính phủ và ngành công nghiệp đều yêu cầu các công ty giữ các chất ô nhiễm ở dưới ngưỡng nhất định. Mặc dù các nhà sản xuất collagen có xu hướng sử dụng các nguyên liệu động vật có nguy cơ thấp trong sản phẩm, nhưng vấn đề về bệnh BSE rõ ràng là luôn được đặt trong tầm mắt, khi tất cả các công ty có uy tín yêu cầu các nhà cung cấp xác nhận rằng sản phẩm của họ không có bệnh bò điên.
Tuy nhiên, Valori Treloar, một bác sĩ da liễu ở Massachusetts và là chuyên gia dinh dưỡng cho biết các chất bổ sung ăn uống không được quy định chặt chẽ như các loại thuốc.
"Tôi nghĩ rằng collagen rất thú vị và có một số dữ liệu cho thấy lợi ích của nó, nhưng tôi thích bệnh nhân ăn thực phẩm hơn", bà nói, và lưu ý rằng loại nước hầm tự nấu từ xương gà, cá, hoặc thịt bò có thể là nguồn protein tốt.
Lựa chọn thế nào?
Nếu bạn quan tâm đến việc thử uống collagen, các bác sĩ đồng ý rằng điều quan trọng là lựa chọn một cách khôn ngoan.
Tìm kiếm các công ty lấy xương và mô từ các nguồn không nuôi trong lồng, không nuôi nhốt, và không kháng sinh.
Tìm một thương hiệu tin cậy với nhãn của bên thứ ba, như NSF hoặc USP.
Và tránh những phối hợp theo thị hiếu như kết hợp collagen với probiotic, chất xơ, hoặc các phụ gia khác, có thể tương tác với collagen và thay đổi hoạt động của collagen.
Cẩm Tú
Theo WebMD
